Jak powstał Zalewski Zegar?
Zegar słoneczny równikowy, oparty na symbolu pochylni czyli kole zwrotnym miał być pierwszym obiektem planowanej Trasy Steenke. Wzorowaliśmy się na zegarze znajdującym się w Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie. Tam wykorzystano koło maszyny wyciągowej jednej z kopalń. Niestety zdemontowane w czasie remontu pochylni koło zostało przez wykonawcę pocięte i zezłomowane. A miało być tak pięknie...
Gdy już mieliśmy porzucić pomysł zegara, w lipcu 2017 r. jednym ze zdjęć umieszczonych na okładce albumu zainspirował nas Ryszard Siwiec. Przechodzi tam codziennie wielu turystów, mijają rząd zapasowych kół zębatych, robią fotki i zapominają co widzieli, my też :(
Z założenia koło miało być wieeeelkie więc wybraliśmy kolejne największe czyli koło bliźniacze większe o średnicy 2,7 m i wadze ponad 4,5 tony. Wiedzieliśmy od razu, że lekko nie będzie ale trzeba próbować. Większość składowanych tutaj kół to elementy zapasowe do wykorzystania w przypadku awarii ale "nasze" koło nie mogło być zamontowane z uwagi na wady wykonania. W grudniu 2017 r. oficjalnie koło zostało przekazane Stowarzyszeniu Miłosników Kanału Elbląskiego przez RZGW Gdańsk, jako darowizna celowa, z przeznaczeniem na wykonanie zegara słonecznego.
Równolegle trwały prace koncepcyjne związane z przyszłą lokalizacją i formą zegara. Najprostszą, tzn. poziomego ułożenia koła na drewnianych podwalinach odrzuciliśmy na wstępie. Oparcie ponad 4 tonowego koła jako tarczy zegara równikowego (jak w AGH) było zbyt niebezpieczne. Ponieważ zegar miał być instalacją przestrzenną spróbowaliśmy ekspozycji pionowej ale ta wprowadzała szereg niezbędnych elementów konstrukcyjnych zaburzających bryłę zegara.
Dokonanie wyboru ostatecznej lokalizacji zdeterminowało jego formę, bo zegar słoneczny w sposób naturalny jest częścią otaczającej go przestrzeni. Zegar w obecnej postaci został posadowiony na metrowej grubości fundamencie betonowym. Stalowy cokół stabilizuje ponad 5 ton żwiru wsypanego do jego wnętrza. Na nim spoczywa żeliwne koło bliźniacze wielkie stanowiące tarczę zegara z ułożonymi na obwodzie oznaczeniami godzin. Gnomon rzucający na tarczę cień wzbogacono o element regionalny, stylizowane żagle. Zegar zlokalizowano tuż przy ujściu rzeki Zalewki, w przestrzeni placu przeznaczonego do rekreacji, pomiędzy Ekomarina a lasem. Przez prawie cały rok zegar wskazuje czas od wschodu do zachodu słońca.
Prace przy montażu zegara wykonali:
- DAM-ROB - wykonanie stalowej konstrukcji wsporczej oraz przygotowanie koła zębatego
- Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych w Zalewie - prace budowlane i wykończeniowe, posadowienie cokołu i koła
Szczególne podziękowania składamy Panu Andrzejowi Brejcie, właścicielowi PUK Zalewo,
za olbrzymią determinację i osobiste zaangażowanie.
Podczas obchodów Dni Zalewa, 28 lipca o godz. 15:20 dokonano otwarcia kolejnego punktu Trasy Steenke oraz zegara słonecznego, jako widomego związku Zalewa z Kanałem Elbląskim i jego twórcą Georgiem Jacobem Steenke. Tablica opisuje historyczne i współczesne związki Zalewa z kanałem a znajdujący się na tablicy kod QR wyjaśnia gdzie zaczyna się Kanał Elbląski.
Przyroda niechętnie odkrywa swe tajemnice więc i tutaj "na otwarcie" zegar przywitało niebo spowite gęstymi chmurami, pokazując czas dopiero dwa dni później.
Pełna relacja z obchodów Dni Zalewa na stronie miasta oraz Towarzystwa Miłosników Ziemi Zalewskiej.