Stowarzyszenie Miłośników Kanału Elbląskiego

Marina im. Georga Jacoba Steenke

W dniu dzisiejszym, 8 września 2021 r. , podczas nadzwyczajnej sesji rady Miasta Zalewa  ustanowiono jako patrona Eko Mariny Georga Jacoba Steenke. Uchwałę wniesioną z inicjatywy Burmistrza poparli wszyscy obecni na sesji radni. szczególny charakter nadaje tej uchwale fakt podjęcia jej w 150 rocznicę nadania Steenke honorowego obywatelstwa Zalewa. Podczas sesji laudację wygłosiła Krystyna Kacprzak - przewodnicząca Towarzystwa Miłosników Ziemi Zalewskiej, kończąc ja znanym na hasłem "Kanał Elbląski zaczyna się w Zalewie"

poniżej znany już wizerunek Steenke, notka biograficzna i uzasadnienie uchwały

 

 

 

Georg Jacob Steenke urodził się 30 czerwca 1801 r. w Królewcu. Dzieciństwo spędził w Piławie. Jako 16-letni chłopiec rozpoczął naukę w Collegium Frydericianum w Królewcu, z zamiarem studiowania w przyszłości prawa. Plany te pokrzyżowała jednak nagła śmierć ojca i młody Georg zaczął terminować u mistrza ciesielskiego. Tu zdobył dobre techniczne umiejętności, które wkrótce okazały się przydatne w nowej profesji, gdy postanowił  poświęcić się fachowi budowlanemu.

W 1819 roku rozpoczął studia na Akademii Budownictwa w Berlinie. W 1822 roku Georg J. Steenke zdał egzamin na niższego urzędnika budowlanego, a sześć lat później na mistrza budowlanego. Początki  pracy  zawodowej datuje się na rok 1822, kiedy to uzyskał po raz pierwszy uprawnienia do nadzoru budowlanego. W latach 1822-24, jako mierniczy, Steenke wraz z innymi, w związku z budowaną drogą bitą, niwelował wzniesienia między Królewcem i Bartoszycami. W 1829 r. pracował przy budowie falochronu w Nowym Porcie. W roku 1831 zatrudniony był w Świętej Siekierce, natomiast w 1832 roku awansuje, pełniąc funkcję inspektora budownictwa grobli w Elblągu. W latach 1833-34 samodzielnie nadzorował budowę Kanału Seckenburgskiego (Primorskij Kanał), na wschodnim wybrzeżu Zalewu Kurońskiego.

Od 1835 r. Steenke pracował już w Elblągu. Jego skłonności inżynierskie nie pozwoliły mu poprzestać na wykonywaniu zwykłych służbowych obowiązków i dlatego rozpoczął prace nad rozwinięciem projektu połączenia jezior Pojezierza Iławskiego z jeziorem Druzno i Elblągiem. Steenke wykonał swą misję przy znaczącym współudziale Johanna Friedricha Augusta Severina, tajnego nadradcy budowlanego i członka Królewskiej Naczelnej Komisji Budowlanej w Berlinie. W 1837 roku gotowe były dwa plany szlaków wodnych, z których jeden prowadzić miał z Zalewa, śladem rzeki Dzierzgoń. Ostatecznie drugi, prowadzący z jeziora Druzno do stawu młyńskiego w Miłomłynie, został przyjęty do realizacji.

Pierwotnie zakładano budowę ponad 30 śluz. Jednak Georg Steenke orientując się w nowościach technicznych zaproponował system pochylni i to już na początku budowy kanału. 28 października 1844 roku na przedmieściu Sonnenhof w Miłomłynie odbyła się uroczystość wbicia „pierwszej łopaty”.

Mniej więcej w połowie XIX w. właściciele Małdyt odstąpili skarbowi państwa 30 mórg w Czulpie, gdzie  utworzono siedzibę i zakład Inspekcji Budowy Kanału i później Inspekcji Budownictwa Wodnego. Dlatego około 1850 r.  radca budowlany i zarazem szef inspekcji Steenke osiedlił się w Czulpie. Jego mieszkanie i biuro mieściło się w okazałym budynku mieszkalno-administracyjnym z cechami stylu klasycystycznego, przypominającym wiejski dworek lub podmiejską willę.

Zimą 1850-51 Steenke odbył wielką podróż studyjną poznając budowę kanałów w Ameryce Północnej, Anglii i Szkocji. Rozwiązania techniczne pochylni Kanału Morris adaptowano dla Kanału Elbląskiego, ale wprowadzono tutaj wiele korzystnych zmian, zupełnie zmieniających system i kształtujących modelowy dla światowego budownictwa układ pochylni suchych z grzbietami górnymi, wyjątkowo oszczędny.

31 sierpnia 1860 roku na nowo zbudowanej pochylni w Buczyńcu nastąpiło oficjalne otwarcie kanału, które zaszczycił swoją obecnością minister von der Heydt.

W 1872 roku Georg Jacob Steenke obchodził 50-lecie pracy zawodowej. Został odznaczony Królewskim Orderem Korony  III klasy z cyfrą lat służby 50.  Z okazji jubileuszu właściciele ziemscy ufundowali na pochylni w Buczyńcu granitowy obelisk, który odsłonięto 15 lipca 1872 r. Władze miejskie Elbląga, Miłomłyna i Zalewa nadały Steenke honorowe obywatelstwo.

W 1876 roku Ostróda otrzymała nową drogę wodną, czyli kanał łączący Jezioro Drwęckie z jeziorem Szeląg, uruchomiono bowiem połączenie przez Jezioro Pauzeńskie i śluzę Mała Ruś. W 1880 r. zbudowano w Całunach piątą pochylnię i jednocześnie zlikwidowano wtedy pięć drewnianych śluz komorowych na odcinku między jeziorem Druzno i pochylnią Jelenie.Obie inwestycje rozpoczęto jeszcze pod nadzorem Steenke, lecz nie dane mu było świętować ich zakończenia jako szefowi inspekcji, przeszedł bowiem w 1875 roku w stan spoczynku i zamieszkał w Elblągu.

Twórca kanału zmarł 22 kwietnia 1884 roku w Elblągu. Ostatnie zdanie z nekrologu Georga Jacoba Steenke niesie ponadczasowe przesłanie:
I jak długo będzie istniał Kanał Oberlandzki, imię jego budowniczego z wdzięcznością wspominane będzie”.

 

27 sierpnia 1871 r. Georg Jacob Steenke otrzymał tytuł honorowego obywatela miasta Zalewa, a lokalne Towarzystwo Rolnicze zorganizowało uroczysty bankiet w ogrodach cukierni Reissa, dzisiaj to budynek mieszkalny ul.  Żeromskiego 14. Wspomniana data wieńczy związki Steenke z Zalewem, który był tu częstym gościem od 1834 r.
Na początku planując połączenie jez. Ewingi z jeziorem Druzno, śladem rzeki Dzierzgoń, które nie powstało głownie dlatego, że nie zyskało aprobaty mieszkańców terenów wzdłuż kanału. Gdyby nie ów sprzeciw to Zalewo byłoby dziś bramą Kanału Elbląskiego. Podczas budowy kanału w Zalewie stacjonowali geodeci wytyczający szlak. Z listów Steenke możemy się dowiedzieć, że cieśla Rorg z Zalewa dowodził budową drewnianych mostów, który w pierwotnym kształcie, jako jedyny drewniany, zachował się w Mozgowie, nad wrotami bezpieczeństwa. Już w pierwszym etapie budowy kanału, na odcinku Miłomłyn Jeziorak, kowal Klein z Dobrzyk wykonywał większość okuć stalowych narzędzi na potrzeby budowy.
Flisacy z Jezioraka spławiali do Zalewa drewno cięte w tartaku parowym, którego komin uwieczniony na pocztówkach nadal jest obecny w krajobrazie miasta. Trwające ciągle poszukiwania z pewnością dostarczą wkrótce nowych dowodów związków Georga Jacoba Steenke z Zalewem, które zostaną udostępnione publicznie w Zalewskiej marinie noszącej, jako jedynej,  imię twórcy Kanału Elbląskiego.

 

C Z Ł O N K O W I E     W S P I E R A J Ą C Y

  ideal-service-g